W dzisiejszym wpisie kolejna recenzja książki i modne w ostatnim czasie podejście do tworzenia stron internetowych oraz aplikacji: usability, czyli użyteczność. Na ten temat napisano już trochę – przede wszystkim pojawiły się przełomowe publikacje duńskiego autora Jakoba Nielsena, który zdefiniował pojęcie i wskazał kluczowe kwestie, które wpływają na „użyteczność” strony internetowej. Dzisiaj jednak chciałbym zająć się książką polskiego autora – Tomasza Karwatki „Usability w e-biznesie. Co kieruje Twoim klientem”. Myślę, że jest to podstawowa lektura dla web-developerów. Przedstawiam Wam ją również dlatego, że pozwoliła mi zdobyć zupełnie „świeże” spojrzenie na to, co robię na co dzień.
Web usability – co oznacza ten termin i czym jest użyteczność stron internetowych?
Na początku może warto wyjaśnić, co w ogóle oznacza termin „web usability”, czyli z języka angielskiego użyteczność stron internetowych – czyli ich wartość użytkowa. „Użyteczna” strona internetowa, to strona, która jest funkcjonalna dla odbiorcy, prosta w obsłudze i przejrzysta.
Bardzo często jest tak, że web-developer jest dumny z zaprojektowanej przez siebie strony internetowej, ze wszystkich najnowocześniejszych funkcjonalności i nietypowych rozwiązań, które zastosował, tymczasem dla klientów są one kompletnie nieprzydatne. Odbiorcy bez zaawansowanej wiedzy informatycznej mają problem z korzystaniem ze strony, która odbiega od ich przyzwyczajeń. Tymczasem podejście „usability” pozwala spojrzeć na projektowane strony internetowe oczami klienta. Jest to przełomowe również dlatego, że nacisk na optymalizację stron pod kątem wyszukiwarek internetowych (SEO – search engine optimization) w ostatnich latach czasem doprowadzał do absurdów – tworzono strony internetowe, które gwarantowały wysoką pozycję w Google, ale nie były przyjazne dla użytkowników.
Tomasz Karwatka – ekspert w dziedzinie web usability
Zwykle zanim kupię jakiś poradnik, lubię przeczytać parę słów o jego autorze. O ile w przypadku literatury pięknej biografia autora nie ma dla mnie większego znaczenia, to w przypadku poradników świadczy o wiarygodności. Nie lubię tracić czasu na poradniki tworzone przez osoby bez żadnej wiedzy i doświadczenia w danej dziedzinie, które pragną pouczać innych, zanim same cokolwiek osiągnęły.
Tomasz Karwatka związany jest z różnymi projektami internetowymi już od 1999 roku. Studiował informatykę i zarządzanie przedsiębiorstwem na Politechnice Wrocławskiej. Obecnie pełni funkcję prezesa zarządu firmy Divante, która kompleksowo wspiera proces sprzedaży on-line. To doświadczenie przekonało mnie, że warto sięgnąć po książkę Tomasza Karwatki, gdyż może on mieć praktyczną wiedzę w zakresie użyteczności stron internetowych.
Dlaczego usability (użyteczność) jest tak ważna w e-biznesie?
Książka Tomasza Karwatka przede wszystkim pozwala uświadomić sobie, dlaczego użyteczność jest tak ważna w procesie projektowania stron internetowych oraz naprawdę zacząć myśleć o tym, w jaki sposób poszczególne funkcje są postrzegane przez użytkowników, także tych o ograniczonych kompetencjach komputerowych. To książka napisana z myślą o twórcach stron internetowych i aplikacji przede wszystkim na potrzeby e-biznesu (choć wiele z sugerowanych rozwiązań znajdzie także zastosowanie w innych dziedzinach), właścicieli sklepów internetowych, grafikach i projektantach, menedżerach.
Teoretycznie od dawna zdawałem sobie sprawę z faktu, że strona internetowa, którą tworzę, ma być przejrzysta i wygodna w obsłudze dla użytkownika. Teraz jednak myślę, że traktowałem te stwierdzenia jak banały, których nie trzeba głębiej analizować – tymczasem książka Tomasza Karwatki pokazała mi, że nie zwracałem do tej pory w ogóle uwagi na bardzo wiele istotnych aspektów, które mogą być kluczowe z punktu widzenia usability.
W sytuacji, gdy tworzymy, na przykład, sklep internetowy, jest bardzo ważne, by klient mógł bez problemu wybrać z menu interesujący go produkt i znaleźć wszelkie informacje o nim, by nie musiał męczyć się chcąc dokonać płatności metodą, która mu pasuje, by regulamin sklepu i informacje o reklamacjach i zwrotach były umieszczone w widocznym miejscu. W sytuacji, gdy napotyka on na jakąkolwiek przeszkodę – nie potrafi odnaleźć produktów, które wcześniej go interesowały lub istotnych informacji, ma wątpliwości odnośnie tego, w jaki sposób zapłacić, skrypt nie działa, strona zacina się – istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że zniechęci się do zakupów. W ten sposób sklep może tracić bardzo dużą ilość zamówień.
„Usability w ebiznesie. Co kieruje Twoim klientem” – prawdziwa skarbnica wiedzy dla web-developerów
Książka Tomasza Karwatki napisana jest przystępnym językiem. Zawiera bardzo dużo informacji, które przydadzą się na każdym etapie rozwoju – mogą być one przydatne zarówno dla osób, które dopiero stawiają pierwsze kroki w e-biznesie, jak i dla doświadczonych specjalistów, którzy pragną zwiększyć rentowność swoich przedsięwzięć.
Tomasz Karwatka szczegółowo prowadzi czytelnika przez wszystkie elementy strony internetowej, wskazując, co można zrobić, by były one bardziej przyjazne dla użytkowników. Dokładnie omawia budowę menu na stronie i rozmieszczenie poszczególnych przycisków. Szczegółowo analizuje znaczenie odpowiedniej typografii i elementów graficznych. Z książki dowiesz się również, w jaki sposób przygotować teksty na stronę internetową, by były one czytelne dla odbiorcy i dlaczego warto powstrzymać się z umieszczaniem na stronie zbyt wielu skryptów i ramek Flash. Książka jest bogata w szczegóły, poszczególne zagadnienia pozwalają lepiej zrozumieć liczne zrzuty ekranu i ciekawe case studies.
Podsumowując, muszę przyznać, że książka „Usability w e-biznesie. Co kieruje Twoim klientem” zmieniła moje myślenie o budowaniu stron internetowych pod kątem użyteczności dla klienta. Choć wcześniej wiedziałem naturalnie, że jest to istotny aspekt, dopiero konkretne przykłady pokazane przez Tomasza Karwowskiego pozwoliły mi uświadomić sobie, które elementy powodują, że tracę odbiorców.